CONVERSA CON ANTÓN REIXA (2)

(segunda parte da conversa con Antón Reixa. Podes ver a primeira parte premendo aqui)


A nosa conversa non foi grabada en video. Unha mágoa, porque poderíades ver cómo foi mudando o semblante de Antón dende o xesto de extrañeza ó non saber por onde ían os tiros na seguinte pregunta, ó sorriso incontíbel cando se decatou das miñas intencións...

C: Un mira as últimas noticias musicais dos últimos tempos, e volven The Police, volve Sex Pistols, volve Blur... xa sabes o que che vou preguntar (risas, case non remato de facer a pregunta...) Vai haber revival dos Resentidos algún día?

AR: Non, seguro que non... (bebe un grolo de cervexa, non sei se para darse tempo...)

C: E segues mantendo contacto có mundo da música?

AR: Si, manteño contacto, non moi frecuente, cos compañeiros do grupo. Non, non creo que haxa revival porque todos coincidimos en que Os Resentidos é algo que nos pasou por casualidade, é o mellor que nos pasou na nosa vida, pero nos pasou por casualidade. E non, non volveríamos... eu de feito non boto de menos o mundo da música. O único que boto de menos é o de escribir cancións, que me gustaba moito, pero o de actuar e esas cousas, non.

Os Resentidos - Fai un sol de carallo


(hostia, non me digas que Jimenez Losantos tocaba a bataca en Os Resentidos???)


C: Entón, botando a vista atrás, de toda a túa traxectoria, non só musical, en xeral, qué escollerías como o mellor ou o que máis...

AR: O que máis me divertín, dende logo, é coa música. A música foi tremendamente divertido, unha porque é desas cousas que che ocorren por casualidade, porque coñeces a moita xente, porque incluso todas esas lendas urbanas dos grupos de rock en xira son verdade, é ocurren cousas maravillosas nas furgonetas, e nas copas despois dos concertos, e paseino moi ben, moi ben. Pero tamén sempre fun consciente de que eso me pasou por casualidade, que eu son analfabeto musical. No grupo era 'non toca nada, pois que cante', i eu estaba alí porque o que quería era facer letras de cancións. Na miña familia aínda se seguen sorprendendo de que eu chegara a vivir profesionalmente de cantar porque non canto nin no Nadal, o sea que... Pero ten o encanto ese, que o pasei moi ben.

C: Pois relacionado con ese tema, eu púxenlle o nome 'Menos mal que nos queda Portugal' ó blog sen saber que tí inventaras aquela frase, porque para min era unha letra dunha canción de Siniestro, que está un pouco relacionado contigo...

AR: É desas casualidades. No ano 81 ou 82 eu acabei a Licenciatura de Filoloxía Galega, e naquel momento era cando empezaba a haber implantación da língua galega no ensino e nos institutos, e nos encontrábamos nunha situación paradóxica de que estaban implantando as clases de galego pero estábamos un grupo de licenciados, uns 20 ou así, sen traballo. Entón iniciamos unha serie de actividades reivindicativas, de encadenarnos na Delegación de Educación, de...

C: Esto onde, en Vigo? En Santiago?

AR: Andábamos por toda Galicia, pero... as accións que máis recordo é unha vez que nos encadeamos na Delegación de Pontevedra, e outra vez que organizamos unha sentada no medio do Obradoiro, que era moi patética porque eramos moi poucos... I eu tiña a coña, porque entre nós había, daquela había moita polémica entre os licenciados en galego entre os lusistas e os non lusistas, había entre nós compañeiros lusistas que normalmente discutíamos moito por cuestións da normativa do idioma, pero naquel momento estabamos todos xuntos pelexando por un posto de traballo. Entón eu como un guiño ós meus compañeiros lusistas empecei a gritar de broma naquela sentada "Menos mal, que nos queda Portugal!!"

C: Para conseguir traballo, vamos.

AR: Para conseguir traballo. Era unha ironía cós meus amigos lusistas. E logo coincidíu unha presentación, nun concerto de Siniestro en Rock-Ola en Madrid, i eu saín a presentalos facéndome pasar por un sobriño putativo de José Afonso, e falei en portugués e acabei berrando 'Menos mal que nos queda Portugal'. E aquelo funcionaba. E logo ocurriu que o terceiro álbum dos Siniestro se chamou así, e a frase tivo unha popularidade grande.


C: Un tema que sempre quero tocar nas entrevistas, porque o blog fala de cultura galega e de cultura portuguesa, é qué significou na túa obra e na túa vida Portugal.

AR: Portugal....

C: Ou que referentes da cultura portuguesa nos podes dar.

AR: Portugal é un pouco un amor imposible, desde a experiencia da creación cultural. Esta tarde aínda falaba cun amigo meu portugués director de cine, estábamos intentando levantar unha coproducción, pero é un sitio que é paradoxal. Por exemplo, o único sitio do mundo onde vin eu anunciado "Los Resentidos", así, "Los Resentidos de España"

C: ...con "ele"...

AR: con "ele", "Los Resentidos de España"...

C: ...foi en Portugal...

AR: ...foi en Coimbra...

C: ...miña nai...

AR: ...foi en Coimbra, tocando na Queima das Fitas, que é a festa universitaria da Universidade de Coimbra.

Cartaz da 'Queima das Fitas, 2009'. Fonte: http://2009.queimadasfitas.org

Que é así. Que todo o que ten que ver con ese espazo da lusofonía tropeza coa comprensión dos outros, e hai que pensar que os outros en términos culturais, e non só culturais, terán outros problemas. Sen embargo sentín unha fascinación sempre por Portugal, versionei a Jose Afonso, Galicia Canibal se editou en Portugal, teño grabado discos en Portugal, coproducido algunhas cousas con Portugal, pero é eso, un pouco un amor imposible.

C: E por último, sobre actualidade. Sobre a batalla contra a língua do governo actual, e parafraseándote, "estamos en guerra pero hai que reflexionar"?

AR: (sorri) Si, si que estamos en guerra, nunha guerra que ademáis non contábamos. Temos que reflexionar porque ó final nos estábamos un pouco disimulando a nosa falta de coraxe na defensa do galego pois pensando que non había relativamente conflicto, que non había unha hostilidade instalada na sociedade. Pero claro, non nos dábamos conta que as políticas lingüísticas necesitan aplicación e necesitan convicción. E que ademáis son fráxiles, porque por precaria que a algúns lles poidera parecer a lexislación que había a favor do galego, xa quixeramos agora que non perigase, non? Entón eu ahi creo que debemos ser moi rotundos e sinceros na defensa do idioma, porque temos a razón histórica, estamos defendendo a diversidade e a liberdade lingüísticas. É unha mágoa que fose a dereita quen nos arrebatara a bandeira da liberdade lingüística, porque ninguén mellor ca nós pode representar esa liberdade. É tamén unha mágoa que nos opoñan o bilingüismo cando realmente os únicos individuos bilingües somos os galegofalantes. Por tanto creo que temos que ser moi activos na defensa. E tamén creo que teríamos que facer un exercicio de autocrítica en dúas direccións: unha, que toda política lingüística vale de algo, é dicir, incluso a Lei de Normalización, e o galego no ensino, aínda aplicados coa pouca intensidade que se aplicaron, si tiveron algún efecto, e por delicada que sexa a situación do idioma hoxe, tería sido peor sen esas políticas lingüísticas.

C: É que esa pregunta cha quería facer, porque me gusta facela sempre á xente que levades moitos anos ahi: pensas que o galego está hoxe peor que hai vinte anos ou que hai trinta?

AR: Non, eu non o penso. Eu creo que a política lingüística polo menos tivo un efecto de contención. E logo hai dous datos novos na historia de Galicia, que son contradictorios, pero que debemos incorporar ó noso discurso: un é que por primeira vez, en Galicia hai individuos bastantes que foron alfabetizados en galego. O falen máis ou o falen menos, ou non o falen nada, pero foron alfabetizados en galego e poden expresarse i escribir en galego sen problemas. Eso é unha situación nova. Eu por exemplo son neofalante, me incorporei ó galego ós 17 anos, e viña dun entorno castelanfalante, e os primeiros anos falaba 'como un apache'. Agora eu noto que son moitos os individuos alfabetizados en galego. E fronte a eso hai un dato 'jodido', que tamén por primeira vez na historia de Galicia, nos últimos 50 anos hai moitísimos individuos que teñen como língua materna o castelán, e os defensores do galego que, cántas veces invocamos o...

C: ...o galego como língua materna...

AR: ...o galego como língua materna, e os aspectos derivados dos problemas de que non se respetaba a língua materna, temos que contemplar esa variable. Polo tanto temos que adecuar un discurso a unha realidade cambiante, e que logo se materializa en algo que é así: o discurso nacionalista sobre o idioma sempre estaba basado en muita enerxía ideolóxica e na suposición de que o desexable sería que o galego sustituise ó castelán. A día de hoxe é impensable, impensable que o galego sustitúa totalmente ó castelán en Galicia. É impensable unha Galicia monolíngüe en galego, e non é nada desexable unha Galicia desde logo monolíngüe en castelán. Entón, activar todos os resortes a favor do galego, medidas de discriminación positiva para o galego, todo eso é a nosa defensa e debemos utilizar a intelixencia.

Sitio distinto: 'Estamos en guerra, pero hai que reflexionar'.
Fonte: www.todocoleccion.net

C: Unha cousa na que estamos mellor é na producción cultural. Eu sempre lle digo á xente, tí compara o que se facía, en todos os eidos, en galego hai 50 ou 100 anos...

AR: Eu cando empecei a escribir, no ano 75 - 78, cando empezamos a escribir e publicar, cada día que dábamos un recital ou presentábamos un libro tiñamos que responder a por qué o faciamos en galego. A día de hoxe, afortunadamente, case é máis fácil en Galicia facer poesía en galego que facela en castelan. En Galicia. Outra cousa é que os galegos que escriban en castelán teñan todo o mercado hispanofalante, e toda a industria editorial para eso. Pero esa é unha situación que afortunadamente evolucionou. Eu non son apocalíptico. Son crítico, pero non son apocalíptico.

C: Pois moitas grazas, Antón.

AR: Moitas grazas a ti.