AS AMÉRICAS (3)

(ven da segunda parte)


II.- As políticas de emprego nos últimos 20 anos:

No contexto que comentabamos no punto I.- de envellecemento e de peso decrecente da economía e a poboación galega no seu entorno, o governo da Xunta de Galiza nos anos de Fraga gababa da boa evolución da taxa de paro na nosa economía.

A táboa a continuación é un resumo das taxas trimestrais de actividade (nº de persoas buscando emprego por cada 100 habitantes), taxa de paro (en % sobre as persoas demandantes de emprego) e taxa de emprego (nº de persoas que traballan por cada 100 habitantes), entre 1996 e 2009, en Galiza (verde) e España (violeta):

Táboa 2. Taxas de actividade, paro i emprego no Estado vs. Galiza.
Datos trimestrais T1 1996 a T3 2009. Fontes: www.ine.es e www.ige.eu

O governo de Fraga deulle especial ‘bombo’ ó seu pretendido éxito de ter reducido a taxa de paro en Galiza do 19% ó 11%. Non hai máis que ver os datos na táboa 2 para comprobar que, no mesmo período, no conxunto do estado reducíuse o paro en 12 puntos, fronte ós 8 da nosa economía. Só nos anos do bipartito a evolución da taxa de paro galega foi claramente superior á da economía española: reducíndoo a un mínimo do 6,7% en 2007 (fronte ó 8% en España), e rematando no primeiro trimestre do 2009, en plena crise económica internacional, cunha taxa de paro 5 puntos inferior.

A taxa de paro ten a característica de ser a ‘máis mediática’ das 3, pero non resume ó 100% a situación do emprego nunha economía. Tanto ou máis importantes que a taxa de paro son a taxa de actividade, e sobre todo a taxa de emprego (que combina taxa de paro e taxa de actividade nunha única variable).

Pódese comprobar na táboa 2 que Galiza presenta unha taxa de actividade moi inferior á media estatal, e nos anos nos que o PP de Fraga presumía dos seus recortes na taxa de paro, a taxa de actividade da economía galega mantíñase constante (apenas sube un punto en 10 anos), mentras a economía española consigue un repunte de case 6. En 10 anos, en España pasaban de buscar traballo 51 de cada 100 a buscar 57 de cada 100, e deses 57 só o 10% non atopaba traballo, fronte ó 22% no inicio do periodo. O resultado: a taxa de emprego da economía española subía 12 puntos: en 1996 só 39 de cada 100 españoles tiñan traballo; en 2005, 51. No mesmo periodo en Galiza o repunte da taxa de emprego foi apenas fruto da caida da taxa de paro: 6 puntos, de 41 persoas a 47 de cada 100.

Só nos 4 anos do bipartito se conseguen dúas cousas: por primeira vez traballan en Galiza máis de 50 persoas de cada 100, e por outra banda redúcese o diferencial da taxa de emprego (a taxa que mellor recolle a situación do mercado laboral dunha economía) coa economía española de 5 puntos a menos de un.

Galiza perde poboación e a súa economía non é capaz de atraer inmigrantes que compensen esta situación, polo que o resultado é unha perda de peso demográfico no conxunto do Estado que se traduce, ademáis de en perda de poder económico, tamén en perda de representatividade e de poder político. Nese entorno de poboación menguante e cada vez máis envellecida, as políticas económicas da dereita non foron quen de conseguir incrementar a taxa de actividade e a taxa de emprego (isto é, o número efectivo de galegos que traballan no noso país) ó ritmo do noso entorno.

Nos últimos 15-20 anos, a evolución da poboación activa caracterizouse no conxunto do estado por un claro incremento provocado, entre outros, por estes factores:

- a progresiva incorporación da muller ó mercado laboral.
- a incorporación tamén da xeneración do boom demográfico dos anos 60s-70s.
- o incremento da poboación inmigrante, con moito maior peso das persoas en idade de traballar.

Gráfica. Pirámide de Poboación España vs. inmigrantes, ano 2008. Fonte: www.ine.es

En cambio, en Galiza o terceiro efecto apenas ten impacto, mentras o segundo e o primeiro vense amortiguados, entre outros, por estes efectos:

- a emigración de xente xoven a outras partes do Estado máis dinámicas.
- a 'fuga de cerebros', onde o capital humano investido nas nosas universidades nos 80s e 90s tivo que sair a buscar traballo noutras economías máis desenvolvidas.
- o importante peso da poboación opositora. En Galiza moitos non ven máis saída que estudar oposicións, e mentras estudan non buscan traballo, polo que non computan nin como poboación activa nin como desempregada.
- o importante peso da economía agraria de carácter doméstico, refuxio da moita man de obra latente nunha economía incapaz de xerar emprego.

O estudo das causas detrás da nosa menor taxa de actividade e políticas económicas a aplicar para correxir esta eiva da nosa economía merecerían un estudo moito máis amplo que o que aquí se ofrece. Onde sí nos centraremos durante a segunda parte desta análise é na taxa de paro e a súa evolución durante a década que estamos a piques de rematar.

Prométese máis dunha sorpresa.