Liberdade é unha palabra que evoca os mellores sentimentos cando oimos falar dela. En nome da liberdade as democracias impuxéronse ás tiranías, os avanzos científicos a séculos de escurantismo e o libre comercio acadou un progreso económico sen parangón na historia da Humanidade.
É por iso que empregar a verba liberdade como argumento para xustificar os nosos actos resulta moi convincente, xa que –sempre que se respete a norma “a miña liberdade remata onde empeza a dos demáis”- ninguén que se considere demócrata sería quen de poñela en cuestión.
Ter unha ferramenta tan potente vóltase moi atractiva políticamente, xa que calquer opinión pode defenderse mentando “o meu dereito” a pensar, facer ou decidir. É por iso que non deberíamos perder de vista que a liberdade non pode servir como excusa para calquer feito. Do mesmo xeito que ninguén sería quen de lexitimar o dereito a matar en base o seu albedrío, deberíamos esixir que a palabra liberdade non sexa maltratada para xustificar calquer acto, xa que no seu nome non só se defenden os máis altos ideais, senón tamén pretenden algúns acreditar o seu dereito a quebrantar as máis elementais normas humanas:
- En nome da liberdade de empresa xustifican algúns que son máis importantes as patentes e os beneficios das compañías farmacéuticas que as vidas dos millóns de seres que morren cada ano no Terceiro Mundo de sida, malaria ou simplemente gripe (A, B ou Z, que alí tanto ten). Que se queira facer extensible a tódolos ámbitos o mercado libre –especulativo- dunhas elites, permite que lucrarse no casino dos futuros sobre os alimentos básicos condene á fame a medio mundo.
- O suposto dereito dos traballadores a laborar tanto tempo como lles sexa permitido era o pretexto para autorizar as xornadas de 65 horas (qué capacidade para negarse terá aquel que depende do seu salario para sustentar á súa familia?). E a liberdade de horarios no comercio beneficia ás grandes superficies –onde, claro, contratarán traballadores que “elixan” facer xornadas de 65 horas-, perxudicando ó comercio de autónomos que non pode competir 24x7.
- Os exemplos non aplican únicamente ao ámbito económico: o impacto da actividade humana sobre o medio ambiente, a colonización sobre linguas e culturas en desvantaxe, o menoscabo dos dereitos das minorías étnicas e de todo tipo, etc.
Pero ese uso inmoral da palabra liberdade non é o único que quero censurar aqui.
Se só denunciaramos o “nivel moral” desas decisións e cómo repercuten sobre a xente, a discusión entraría no plano da ética; e poderían argumentar que a moral de cada un é persoal, que non hai baremos absolutos para xulgar as consecuencias dos seus actos.
Pero é que os mesmos que din falar en nome da liberdade para xustificarse nos casos anteriores, foxen dela cando non lles é propicia. Detrás dese argumento agóchase en ocasións a dobre moral ou, simplemente, a lei do máis forte:
- As regras do libremercado só se defenden cando somos o lado forte da balanza: esiximos aos paises en vías de desenvolvimento que non poñan barreiras ó comercio internacional, mentras nós subvencionamos a agricultura; pedímoslle a China e India que busquen un modelo económico que non perxudique ao medio, mentras nós non mudamos o noso; reclaman ao Estado “laissez faire!”, e logo claman por “unha paréntese na economía de mercado” (esa frase do presidente da CEOE quedará para sempre na miña memoria…).
- O estatus dunha lingua depende de cal sexa a lingua, quen a fale e onde: “as linguas non teñen dereitos, senón os falantes”, din eles, pero ese dereito négase a un galego en Madrid porque alí o idioma único é o español (non era que o dereito é dos falantes e non das linguas?); os que alaban que a convivencia “harmónica” nos territorios bilingües é unha virtude, nas súas rexiónsnon queren aprender outra lingua do Estado – como fan en Suiza, Canadá, etc.-, ou critican o uso dos anglicismos que poñen “en perigo” a lingua de Cervantes.
- E o dereito individual a elexir, tantas veces defendido noutros ámbitos, négano segundo quen sexa quen o reclama: ás mulleres, cando se trata de planificar a súa maternidade, primando sobre ela o dereito do óvulo fecundado; ou a quen reclama algo tan básico como o seu dereito a morrer en paz.
Todo iso é facer uso da palabra liberdade para, simplemente, xustificarse na lei do máis forte. E por suposto, facelo só cando lles convén. Cando son o lado feble da balanza, ou buscan axuda (rescate do Estado ás empresas e bancos en apuros), ou buscan acreditar a súa “liberdade de elección” dende o nivel que lles resulte máis rendible aos seus intereses: o dereito de autodeterminación dos pobos a nivel do Estado e o funcionamento da economía do Estado ao mercado; o dereito a defender a lingua propia dun país a nivel individual e o dereito dun individuo a ter unha morte digna en manos del Señor.
Eso non é liberdade, é aproveitarse do seu bó nome. E isa dobre moral non os fai “máis demócratas”, senón todo o contrario.
Liberdade é a capacidade de poder dicir o que penso sen ataduras de ninguén. E o que penso é que eu xamais utilizaría a miña liberdade para xustificar que haxa persoas no Terceiro Mundo que morran de enfermidades das que calqueira en Occidente pode sanar; que a lingua e a cultura dos meus devanceiros esmoreza, e meus fillos herden un Planeta en perigo e uns recursos esgotados; que un traballador non teña unhas condicións de traballo e un salario dignos; que unha muller non poida decidir cando e cando non quere ter un fillo; ou que se obrigue a un home a vivir unha vida que eu non quixera para min.
É por iso que empregar a verba liberdade como argumento para xustificar os nosos actos resulta moi convincente, xa que –sempre que se respete a norma “a miña liberdade remata onde empeza a dos demáis”- ninguén que se considere demócrata sería quen de poñela en cuestión.
Ter unha ferramenta tan potente vóltase moi atractiva políticamente, xa que calquer opinión pode defenderse mentando “o meu dereito” a pensar, facer ou decidir. É por iso que non deberíamos perder de vista que a liberdade non pode servir como excusa para calquer feito. Do mesmo xeito que ninguén sería quen de lexitimar o dereito a matar en base o seu albedrío, deberíamos esixir que a palabra liberdade non sexa maltratada para xustificar calquer acto, xa que no seu nome non só se defenden os máis altos ideais, senón tamén pretenden algúns acreditar o seu dereito a quebrantar as máis elementais normas humanas:
- En nome da liberdade de empresa xustifican algúns que son máis importantes as patentes e os beneficios das compañías farmacéuticas que as vidas dos millóns de seres que morren cada ano no Terceiro Mundo de sida, malaria ou simplemente gripe (A, B ou Z, que alí tanto ten). Que se queira facer extensible a tódolos ámbitos o mercado libre –especulativo- dunhas elites, permite que lucrarse no casino dos futuros sobre os alimentos básicos condene á fame a medio mundo.
- O suposto dereito dos traballadores a laborar tanto tempo como lles sexa permitido era o pretexto para autorizar as xornadas de 65 horas (qué capacidade para negarse terá aquel que depende do seu salario para sustentar á súa familia?). E a liberdade de horarios no comercio beneficia ás grandes superficies –onde, claro, contratarán traballadores que “elixan” facer xornadas de 65 horas-, perxudicando ó comercio de autónomos que non pode competir 24x7.
- Os exemplos non aplican únicamente ao ámbito económico: o impacto da actividade humana sobre o medio ambiente, a colonización sobre linguas e culturas en desvantaxe, o menoscabo dos dereitos das minorías étnicas e de todo tipo, etc.
Pero ese uso inmoral da palabra liberdade non é o único que quero censurar aqui.
Se só denunciaramos o “nivel moral” desas decisións e cómo repercuten sobre a xente, a discusión entraría no plano da ética; e poderían argumentar que a moral de cada un é persoal, que non hai baremos absolutos para xulgar as consecuencias dos seus actos.
Pero é que os mesmos que din falar en nome da liberdade para xustificarse nos casos anteriores, foxen dela cando non lles é propicia. Detrás dese argumento agóchase en ocasións a dobre moral ou, simplemente, a lei do máis forte:
- As regras do libremercado só se defenden cando somos o lado forte da balanza: esiximos aos paises en vías de desenvolvimento que non poñan barreiras ó comercio internacional, mentras nós subvencionamos a agricultura; pedímoslle a China e India que busquen un modelo económico que non perxudique ao medio, mentras nós non mudamos o noso; reclaman ao Estado “laissez faire!”, e logo claman por “unha paréntese na economía de mercado” (esa frase do presidente da CEOE quedará para sempre na miña memoria…).
- O estatus dunha lingua depende de cal sexa a lingua, quen a fale e onde: “as linguas non teñen dereitos, senón os falantes”, din eles, pero ese dereito négase a un galego en Madrid porque alí o idioma único é o español (non era que o dereito é dos falantes e non das linguas?); os que alaban que a convivencia “harmónica” nos territorios bilingües é unha virtude, nas súas rexiónsnon queren aprender outra lingua do Estado – como fan en Suiza, Canadá, etc.-, ou critican o uso dos anglicismos que poñen “en perigo” a lingua de Cervantes.
- E o dereito individual a elexir, tantas veces defendido noutros ámbitos, négano segundo quen sexa quen o reclama: ás mulleres, cando se trata de planificar a súa maternidade, primando sobre ela o dereito do óvulo fecundado; ou a quen reclama algo tan básico como o seu dereito a morrer en paz.
Todo iso é facer uso da palabra liberdade para, simplemente, xustificarse na lei do máis forte. E por suposto, facelo só cando lles convén. Cando son o lado feble da balanza, ou buscan axuda (rescate do Estado ás empresas e bancos en apuros), ou buscan acreditar a súa “liberdade de elección” dende o nivel que lles resulte máis rendible aos seus intereses: o dereito de autodeterminación dos pobos a nivel do Estado e o funcionamento da economía do Estado ao mercado; o dereito a defender a lingua propia dun país a nivel individual e o dereito dun individuo a ter unha morte digna en manos del Señor.
Eso non é liberdade, é aproveitarse do seu bó nome. E isa dobre moral non os fai “máis demócratas”, senón todo o contrario.
Liberdade é a capacidade de poder dicir o que penso sen ataduras de ninguén. E o que penso é que eu xamais utilizaría a miña liberdade para xustificar que haxa persoas no Terceiro Mundo que morran de enfermidades das que calqueira en Occidente pode sanar; que a lingua e a cultura dos meus devanceiros esmoreza, e meus fillos herden un Planeta en perigo e uns recursos esgotados; que un traballador non teña unhas condicións de traballo e un salario dignos; que unha muller non poida decidir cando e cando non quere ter un fillo; ou que se obrigue a un home a vivir unha vida que eu non quixera para min.
Mensagens
Sem comentários:
Enviar um comentário