Neste capítulo imos facer unha breve paréntese para analizar a diferenciación que se iría xerando a partir destes anos entre o galego e o portugues.
Non hai que ser Einstein para ver que, ao longo do lento proceso de Reconquista da Península Ibérica, as linguas romances derivadas do latín naceron no norte (galego-portugués, castelán e catalán), pero acadaron o seu asentamento e o seu caracter oficial á medida que os reinos se expandían cara o sur e se ían convertendo en idiomas oficiais dos distintos reinos.
A excepción foi o caso do galego, língua de maior prestixio da Península ata o século XIII grazas principalmente ó Camiño de Santiago, para a cual a aparición do Condado -e posteriormente Reino- de Portugal, así como da integración do Reino de Galiza na Coroa castelán falante, fai que careza desa chave para asentarse como lingua de Estado, así como para acadar a evolución "natural" cara o sur que acadaron castelán e, nun principio, tamén o catalán.
Malia iso, o aillamento do galego e o portugués non se produciría ata séculos despois, principalmente ata comezos do século XVI, coa definitiva integración de Galiza na España dos Reis Católicos e a expansión dos dous reinos peninsulares cara as súas novas posesións en ultramar. Ata entón, os Reinos de Galiza e Portugal mantivéronse en contacto, i en máis dunha ocasión, tentaron -e tamén acadaron- o seu achegamento e integración.
Tedes unha breve explicación do proceso de diferenciación das nosas linguas e algúns exemplos neste entretido video da RTP (Radio Televisão de Portugal) sobre o galego:
A nación portuguesa, arredada de Castela a mediados do século XII, recibe o seu auténtico contido cultural nacional có Rei Don Dinís a fins do XIII e comezos do XIV, mentras Galiza neses mesmos anos vai perdendo de a pouco a súa personalidade política e, con ela, o pulo que animaba as súas creacións culturais. A fins do século XIII castelán e portugués emerxen como línguas cultas na comunidade europea, e o galego, máis próspero noutro tempo, privado agora da enerxía creadora da súa nacionalidade, vai decaíndo paseniñamente, pugnando en vano por sobrevivir como língua poética de Castela.